Ürettiğimiz ürünler neden gitgide daha az dayanıyor? Neden 1911'de yapılan bir ampul yandığında 100 yıldan fazla dayanabiliyorken, bugün üretilenler zar zor 1000 saat dayanabiliyor? Bir adı var, planlı eskitme
Planlanmış eskime, bir ürünün faydalı ömrünün programlanmasıdır, böylece ürün önceden belirlenmiş bir zaman diliminde kullanılamaz hale gelir. Ayrıca kullanım sayısıyla da sınırlandırılabilirler, örneğin on bin kopya yazdırdıktan sonra çalışmayı durduran bir yazıcı.
Planlı eskitmenin amacı nedir?
Planlı eskitmenin temel amacı, tüketicilerin ürünleri bir kez değil, birden çok kez satın almasını sağlamaktır. Bu, doğal olarak ürünlere olan talebi artırır, çünkü tüketicilerin tekrar tekrar gelmeleri gerekir. Bir kullanıcı, aynı ürünü, o ürün dayanıklı ve ömür boyu sürecek olandan daha fazla satın almalıdır.
Hiç ampul almak zorunda kalmadığınızı düşünün, dedeniz onları eve koyduğundan beri ilk günkü gibi parlamaya devam ediyor. Mantıksız görünüyor ama değil, bu tip ampuller mükemmel bir şekilde üretilebilir. Ancak ampul üreticilerinin alıcıları tükenecek ve işsiz kalacaktı. Bu yüzden 2.500 saatlik programlanmış ömrü olan ampuller üretiyorlar, bu yüzden tekrar tekrar ampul satın almanız gerekiyor. Planlı eskitme gerekli mi? Bitirip verimli ürünler yapmak mümkün mü?
Planlı eskitme hakkında belgesel
RTVE'nin yapımcılığını üstlendiği "Satın al, fırlat, satın al" adlı belgesel, toplum tarafından çok az bilinen, ancak çağımızda son derece önemli bir terim olan programlı eskime hakkında konuşuyor. Belgesel, tüketime dayalı bir ekonomik sistemin mantıklı olup olmadığını merak etmemizi sağlıyor.
Geçen yüzyılda şirketler, ürünlerini tekrar satın alabilmemiz için nasıl daha az dayanacak ürünler tasarlayacaklarını araştırdılar. Daha az dayanıklı ürünlerin nasıl üretileceğini araştırmak için para harcamak mantıklı mı? İlk bakışta cevap açıktır, ancak ampuller yanmasaydı, kendilerini üretime adayan şirketler iflas eder ve daha fazla üretim yapmazlardı. Belgesel birkaç soruyu daha gündeme getiriyor, sınırlı kaynaklara sahip bir gezegende sonsuz ürün üretmek mantıklı mı? Şirketlerin hala hayatta kalırken verimliliği artırmanın bir yolu yok mu?
Ürünlerin dayanıklılığı ve kapitalizm üzerine açık tartışma
Belgesel, dağlar kadar düşük kaliteli ürünlerin üretildiği bir tüketici yaşam tarzının mantığı üzerine tartışmayı başlatıyor. 1911'de 2500 saatlik ampuller ilan edildi, 1924'te üreticileri 1000 saatten fazla süren ampulleri yapmama konusunda anlaştılar.
Bu, kapitalizmin temellerini sarsan bir konudur, bu yüzden onu değiştirmek için olası anlaşmalar önermek çok zordur. Olası bir çözüm, örneğin, ampullerin kaliteli bakım primi olarak elektrik faturası üzerinden yıllık olarak ödenmesi olabilir. Elektrik şirketi, ampulleri hizmetine dahil bir ürün olarak ele alacak ve maliyetlerini azaltmak için ampullerin mümkün olduğu kadar uzun süre dayanmasını sağlamaya çalışacaktır.
Bu belgesel sayısız televizyon ödülü kazandı, aralarında Onwings, İspanyol Televizyon Akademisi tarafından 2011 yılının en iyi belgeseli ödülü, SCINEMA (Avustralya), FILMAMBIENTE (Brezilya), Guangzhou Uluslararası Festivali (Çin), Maeda Özel Ödülü (Japonya), vb.
Belgeseli RTVE'ye aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz:Belgesel - Satın Al, At, Satın Al
