Pareto optimal kavramı, bir kişiye zarar vermeden diğerine fayda sağlamanın mümkün olmadığı herhangi bir durumu tanımlar.
Böylece, Pareto optimali, ekonomik sistemi etkilemeden veremeyeceğiniz veya isteyemeyeceğiniz denge noktasıdır. İtalyan ekonomist Vilfredo Pareto tarafından geliştirilmiştir ve Pareto anlamda veya Pareto-üstün ekonomi noktasında verimli tahsis olarak da bilinir.
Pareto optimumu fayda kriterlerine dayanır: Bir şey diğerine zarar vermeden kar, rahatlık, meyve veya çıkar üretir veya üretirse, optimum noktaya ulaşmayı sağlayacak doğal bir süreci uyandırır. Bu anlamda, Vilfredo Pareto, bir toplumun ulaşılabilir en büyük refahının nerede olduğunu bilimsel olarak belirlemeye çalıştı.
Optimum aracılığıyla bulduğu çözüm, hiç kimsenin bir başkasına zarar vermeden bir mübadelede refahını artıramadığı zaman, maksimum ortak refahın elde edildiğini söylemektir. Ya da aynı olan, bir bireyin faydası artarken diğerinin faydası azalmadan bireylerin sosyal refahı artar.
Ekonomik refah, toplumu oluşturan bireylerin fayda işlevlerine bağlıdır. Karlar ise piyasada bulunan mal miktarlarına bağlıdır; ve bunlar - mal miktarları - bir ekonominin üretim ve tüketim seviyeleri tarafından belirlenir.
Sonuç olarak, refahın maksimizasyonu, hem ekonominin üretken kaynaklarının optimal kullanımı ile hem de tüketimin optimizasyon koşulları ile yakın bir ilişkiye sahip olacaktır.
Pareto optimalde kaynakların verimli bir şekilde dağıtıldığı anlaşılmaktadır. Aslında Pareto açısından verimli tahsislerin varlığı, birinci refah teoreminin temel ilkelerinden biridir. Bu refah ekonomisine ulaşmak için gereken birkaç gereksinim vardır:
- Tüketiciler arasında malların dağıtımında verimlilik
- Faktörlerin şirketler arasında dağılımında verimlilik
- Ürünler arasında faktörlerin dağılımında verimlilik.
Pareto optimumun temsili
Diyelim ki aralarında bir dizi mal dağıtacak iki kişi (f1 ve f2) var. Nokta 1 (P1), F1'in F2'den daha fazla dağıtıldığı, ancak hepsinin dağıtıldığı anlamına gelir. Nokta 2'de (P2) hepsi dağıtılır, ancak f2'ye f1'den daha fazla verilir.
Ekonomide, bu durumlarda diğer bireylere verilen zarar, kayıp veya hasara verimlilik maliyeti denir, Nokta 1'den (P1) Nokta 2'ye (P2) geçtiğinizde veya tam tersi olduğunda olan şeydir. f2 iyileşirken f1 kötüleşir. Her ikisi de Pareto optimaldir, çünkü birini iyileştirmeye çalıştığınızda diğerini daha da kötüleştirirsiniz.
Tüm kaynaklar verimli bir şekilde dağıtılmadığından, bu noktaların altındaki her şey optimal değildir. Yukarıdaki noktalar (p3 gibi) mevcut kaynaklarla ulaşılamayan noktalardır.
Pareto Optimum'un Kullanımları
Ekonomik günde, Pareto anlamında verimli bir tahsis bulmanın gerekli olduğu birçok örnek vardır ve bunların çoğu, dünyadaki servet dağılımı gibi malların, hizmetlerin veya üretim faktörlerinin dağıtımı hakkında kararlar almakla ilgilidir. Örneğin, Pareto optimum yoluyla elde edilen refah durumu, belirtilen amaçları bir ülkenin kaynaklarının verimliliğini ve/veya dağıtımsal eşitliğini artırmak olan kamu politikası önlemlerinin değerlendirilmesi için son derece yararlı bir çerçeve sağlar.
Pareto optimumunun matematik gibi birçok disiplin için temel bir çalışma aracı olduğu da belirtilmelidir, ancak müzakere süreçlerinde ve stratejilerin çalışıldığı oyun teorisinde kullanımı özellikle dikkate değerdir. farklı oyunlarda, çünkü sınırları dahilinde net karar parametreleri sunuyor.
Pareto optimal örnek
20 kamyonun 2 şirket arasında dağıtıldığı bir pazar örneğini alırsak, bu teoriye göre optimal olarak kabul edilebilecek 20'ye kadar farklı atama bulabiliriz.
Araçların eşit (10 ve 10) dağıtılması en adil şey olsa da, yapılan her türlü dağıtımda Pareto şartı yerine getirilecektir, çünkü bir şirket donanımını iyileştirdiğinde diğeri olumsuz etkilenecektir. Birinin kazanması için, her zaman temelde kaybeden bir diğeri olmalıdır. Buna rağmen, verimlidir çünkü sosyal olarak adil olmasa bile 20'nin tamamı yine de dağıtılır. Örneğin toplamda 19 dağıtmak (örneğin 10 ve 9 vererek) verimli olmaz. Ve yeterli kaynak olmadığı için toplam 21 tane dağıtmak mümkün değil.