Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP), her ülkede yaşam maliyeti açısından kişi başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'yı dikkate alarak farklı ülkeler arasındaki yaşam standartlarını karşılaştırmak için kullanılan ekonomik bir göstergedir.
Farklı ülkelerin GSYİH'larını karşılaştırmak istediğinizde, her ülke ürününü yerel para biriminde ölçtüğü için ortak bir para biriminde karşılaştırmanız gerekir.
Bu gösterge ile bir para biriminin değer kazanması veya değer kaybetmesi o ülkenin satın alma gücü paritesini değiştirmeyecektir, çünkü o ülkenin sakinleri maaşlarını aynı para biriminden alır ve alımlarını yaparlar.
"Satın Alma Gücü Paritesi" teorisi, çeşitli para birimleri arasındaki döviz kurlarının, bir para biriminin dünyanın herhangi bir yerinde aynı satın alma gücüne sahip olmasını sağlayacak şekilde olması gerektiğini belirtir.
Eğer 1.000 dolarla Amerika Birleşik Devletleri'nde bir televizyon satın alabiliyorsanız, aynı 1.000 dolarla İspanya, Japonya veya Doğu Timor'da da satın alabilmeniz gerekir. Buna uyulmasını garanti eden yasa, uluslararası pazarları "pazarlık" arayışı içinde izleyerek kontrol ettiği uluslararası tahkimdir. Yani, bir ürünün bir yerde çok ucuz olduğu ve daha sonra daha pahalıya satılmasına ve böylece fiyat farkını kazanmasına izin verdiği durumlar.
Satın alma gücü paritesinin sağlanamaması durumunda arbitrajcılar alım satım işlemlerini gerçekleştirebilmekte ve aynı işlem parite kanunu tekrar sağlanıncaya kadar döviz kurunun hareket etmesine neden olmaktadır.
Normalde satın alma gücü paritesi karşılanmakla birlikte, karşılanmayan ürünler de bulunmaktadır. Örneğin hizmetler gibi. Bir yerde saç kesimi 10 € değerindeyse, ne kadar ucuz olursa olsun, onu alıp piyasada daha pahalıya satamazsınız. Ticareti yapılabilen ancak nakliye maliyeti o kadar yüksek olan mallar da vardır ki, bundan doğabilecek karı telafi edemez.
Ülkeler arasında satın alma gücünü ölçmenin birkaç pratik yolu vardır. Örneğin, o Büyük Mac Dizini McDonald's Big Mac hamburgerinin satın alınabileceği tüm ülkelerdeki fiyatlarına göre farklı ülkelerin satın alma gücünü karşılaştırmaya çalışır.
Endeks, her ülkenin vatandaşlarının göreli yaşam maliyetlerini karşılaştırmak ve yerel para birimlerinin ABD dolarına göre aşırı mı yoksa düşük değerli mi olduğunu bilmek için kullanılır. Satın alma gücü paritesi teorisine göre dolar tüm ülkelerde aynı miktarda mal veya hizmet alabilmelidir.Bu ilke yerine getirilmediğinde kendimizi aşırı değerli veya düşük değerli para birimleri ile karşı karşıya buluruz.
Ancak endeks yalnızca yaşam maliyetlerini karşılaştırmak için değil, aynı zamanda bir ülkenin dış ticaret durumunu analiz etmek için de kullanılır, çünkü zayıf bir para birimi ihracatı kolaylaştırırken, güçlü bir para birimi ithalatı kolaylaştırır. Bu endeks yüz değerinde değil, olduğu gibi, bugün bir kıyaslama endeksi olarak değerlendirilmelidir.
