Sivil toplum kuruluşu (STK), kurucu kurallarına dayanarak, faydaları olmasına rağmen bunları kuruluşu kontrol eden kişilere dağıtamayan ve bu nedenle amaçlarına ulaşmak veya amaçlarına ulaşmak için kullanılması gereken özel bir kuruluştur. STK üzerinde hiçbir kontrolü olmayan kişilerden yardım.
“Sivil toplum” teriminin hükümet bünyesinde olmayan tüm organizasyonları ifade etmesine rağmen, bunu aklımızda tutmalıyız. Kavram, devlet kurumlarının bir parçası olmamanın yanı sıra kar amacı gütmeyenleri ifade etmek için kullanılır. Bu nedenle, (hükümetlerden bağımsız olan) bir şirket, kar amacı güden bir kuruluş olduğu için bu kavrama girmez.
STK türleri
Çok çeşitli faaliyetlerde bulunabilecekleri için farklı sivil toplum kuruluşları (STK) türleri vardır.
Yaptıkları faaliyetlere göre şu ayrımı yapabiliriz:
- Kalkınma STK'sı (ONGD): Amacı, uluslararası kalkınma işbirliğinin ilke ve hedefleri ile ilgili faaliyetlerde bulunmaktır. Bu tür STK'lara bir örnek, dünyanın farklı ülkelerinde kalkınma programları yürüten Oxfam intermon'dur.
- Sosyal Eylem STK'sı: Girişimleri sosyal hizmetlerle ilgili yönlere yöneliktir: Hedefi engellilerin sosyal içermesi olan ONCE bu sınıfa dahil edilecektir.
- İnsan Hakları (ve Barış) için STK: Eylemler, İnsan Haklarının savunulmasına ve/veya işlenen ihlallerin bildirilmesine odaklıdır. Uluslararası Af Örgütü veya Çocukları Kurtarın, bu tür STK'ların örnekleridir.
- Çevre STK'sı: Çevre ve sürdürülebilir kalkınma adına bilinçlendirme faaliyetleri yürütürler. Greenpeace iyi bir örnektir.
STK'lar nasıl finanse edilir?
Finansman olmadan, STK'lar girişimlerini gerçekleştiremezler, ancak nereden gelmesini istediklerine karar verebilirler.
Bu bağlamda, bu kuruluşların temel finansman kaynakları, üyelerin ödediği üyelik aidatları, kendi ürünlerinin satışı, para toplama amaçlı etkinlik organizasyonları, şirket ve devlet kurumlarından gelen bağışlardır.
En normal şey STK'ların finansman kaynaklarının kökeninde bir “karma” olmasına rağmen, bazıları sadece özel sektörden gelen kaynaklarla kendilerini finanse etmeye karar verdiler. Böylece kamu yetkileri karşısında bağımsızlıklarının korunmasını sağlarlar. Örneğin Greenpeace'in durumu budur. Diğerleri, yalnızca uluslararası veya ulusal (veya her ikisi) hükümet kurumlarından sağlanan hibelere bağlıdır.