Para ihracı, ekonomiye katılan aracıların (yani Devlet, şirketler ve ailelerin) işlemlerinde kullanabilmeleri için para yaratılmasıdır.
Döviz ihracının temel amacı, ticari operasyonlarda kullanılabilmesi için bir ekonomiye likidite enjekte etmektir.
Paranın ihracı ile, üç kullanımının garanti edilmesi meselesidir: hesap birimi (her şeyin fiyatını belirleyen), değişim aracı (ödemeler ve tahsilatlar için) ve değer deposu (para ve banknotların kendi içinde değere sahip olması ) .
Para konusu, para politikasının anahtarlarından biridir (dolayısıyla merkez bankalarının sorumluluğundadır), çünkü ekonomik büyüme üzerinde güçlü yansımaları olan fiyat seviyesini ve para dolaşımının hızını belirler. Buna karşılık, ihraç edilen para birimi fiat (yani, ihraç eden kuruluşta değerli metaller veya para birimleri tarafından desteklenmeyen) veya fiat olmayan (altın standardında olduğu gibi) olabilir.
Merkez bankası tarafından ihraç edilen paranın toplamı para arzı olarak bilinir. Buna hem nakit (fatura ve madeni paralardan oluşan fiziksel para) hem de banka parası (banka hesabımızda gördüğümüz gibi dijital açıklamalar) dahildir.
Nakit sadece ondan sorumlu resmi kurum olan merkez bankası tarafından yaratılabileceğine dikkat edilmelidir. Banka parası ise banknot ve madeni para üreten aynı kurum tarafından oluşturulabileceği gibi özel bankalar tarafından da oluşturulabilir.
Para birimi ihraç yöntemleri
İki tür para birimi ihracı vardır:
- Serbest emisyon: On yedinci, on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllarda çok popülerdi ve her özel bankanın varlıklarının büyüklüğüne göre, yani yedek kapasitesine göre kendi banknotlarını basma kabiliyetine sahip olmasından ibarettir. Zamanla, bu sistem, beraberinde getirdiği parasal istikrarsızlık ve bazı kuruluşların şeffaf olmaması nedeniyle terk edildi, 21. yüzyılda yalnızca Hong Kong gibi bazı izole durumlarda hayatta kaldı.
- Düzenlenmiş emisyon: Ekonomide dolaşan para hacmi üzerinde sadece merkez bankası karar verme yetkisine sahiptir.
Banknotlar ve madeni paralar bankanın sahibine karşı bir yükümlülüğü oluşturduğundan, para ihracı merkez bankasının kendi bakiyesi gibi faktörlerden etkilenebilir. Ayrıca, bu işlemin doğrudan ülkenin merkez bankası tarafından yapılması gerekmemektedir, bu işlevleri dışarıdan temin edebilen (1990'lardaki Arjantin gibi).
Diğer bir seçenek de yasal ödeme aracı olarak bir yabancı para birimini kabul etmektir. ABD doları ve Güney Afrika randı ile Zimbabve de öyle.
Bu tür ihraç kararları, ulusüstü para otoritelerine tabi olarak bile alınabilir. Örneğin, Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) başkanlığını yaptığı Avrupa Merkez Bankaları Sistemi'nde (ESCB) durum böyledir.