Bir malın denge miktarı, belirli bir fiyatta bir piyasada arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktaya karşılık gelen miktardır.
Dolayısıyla üreticilerin satmaya, tüketicilerin ise almaya istekli olduğu miktardır diyebiliriz. Bütün bunlar her iki tarafın anlaşmasına izin veren bir fiyata. Bu da tam rekabet piyasasının denge fiyatıdır. Bu teorik durumda piyasada herhangi bir eksiklik veya fazlalık yoktur. Ancak aşağıda göreceğimiz gibi gerçek çok farklı.
Piyasa dengesiDenge miktarı nasıl hesaplanır
Tam rekabette bir piyasadan yola çıkıyoruz. İçinde bir arz eğrisi (O) ve bir talep eğrisi (D) vardır. Basitlik için, çizgi denklemleri kullanılır. Her ikisi de tüm üreticileri ve tüketicileri temsil eder. Bu nedenle, bir mal türünün üretim ve tüketim tercihleridir. Görselde görüldüğü gibi bunlar arz ve talep fonksiyonlarıdır. Sonunda olası şüpheleri netleştirmek için sayısal bir örnek göreceğiz.
Dengede, üretici ve tüketici belirli bir fiyat, denge veya piyasa fiyatı (Pe) üzerinde anlaşacaktır. Bu noktada üretici bir miktar teklif etmek isteyecek ve tüketici bunu satın almak isteyecektir. Bu, grafikte görüldüğü gibi denge miktarıdır (Qe). Analitik olarak, Qo ve Qd'nin fonksiyonunu, o piyasa denge fiyatına eşdeğer bir fiyata (P) eşitleyerek ve bunu denklemden çıkararak hesaplanır.
Ortaya çıkabilecek durumlar, fazlalık ve eksiklik
Mükemmel piyasalar yoktur ve gerçeklik her zaman kusurludur. Dört durumda ne olacağını görelim. Hemen hepsinde fiyatlara devletin müdahalesi var. Bu, bir maksimum veya minimum fiyat belirleyebilir. Teorik amaç olası spekülasyonlardan kaçınmaktır. Bir örnek, maske ve eldiven fiyatlarıyla 2020'deki koronavirüs krizidir. Bu sektörlere müdahale eden hükümetler var.
- Müdahale edilen fiyatın altında bir piyasa denge fiyatımız olduğunda ne olur? Örneğin bir paket eldiven satabileceğimiz maksimum fiyat altı para birimidir (PB). Piyasa fiyatı ise 5 PB'dir. eldiven kutusu başına. Görüyoruz ki bunlar o piyasa fiyatından (5) satılacak ve hiçbir şey olmayacaktı.
- Piyasa fiyatı müdahale edilen fiyatın üzerinde olursa ne olur? Şimdi maksimum fiyat 5 PB'dir, ancak piyasa fiyatı 6 PB'dir. Bu durumda daha ucuza satmak için tazmin edilmeyen birçok üretici olacaktır. Tüketiciler daha düşük fiyata daha fazlasını isteyecektir. Piyasada kıtlık olurdu.
- Müdahale edilen minimum fiyat piyasa fiyatının altında olursa ne olur? Bu durumda, ilkinde olduğu gibi, üretici ve tüketici bu piyasa fiyatı üzerinde anlaşacaktır. Hiçbir şey olmayacaktı.
- Son olarak, minimum fiyat piyasa fiyatının üzerindeyse ne olur? Bu durum üreticinin bir prim elde ederek denge fiyatının üzerinde satış yapmasını sağlar. Ancak tüketici, tüm denge miktarını bu yüksek fiyattan talep etmez. Bu nedenle bir fazlalık olacaktır.
bir örnek görelim
Arz ve talebin iki işlevini hayal edelim. Bunlar, analiz edilecek malın geçmiş verileri üzerinden hesaplanır. Örneğin amaçları için, iki basit doğru denklemini hayal edelim. Yakından bakarsanız, soldaki ilk tedarik edilen miktardır. Fiyata eşlik eden işaretin pozitif olduğunu görüyoruz, çünkü fiyat ne kadar yüksek olursa teklif sahipleri daha fazla miktar üretecekler. Bu çizgi artıyor. Talepte ise tersi olur, işaret negatiftir ve azalmaktadır.
Denge miktarını hesaplamak için önce her ikisini de eşitleriz ve Pe veya P değerini çözeriz. Bu durumda iki değerindedir. Şimdi bunu iki işlevden birinde, örneğin teklifte değiştiriyoruz. Qe beş olurdu. Grafiği şekilde görüldüğü gibi hazırlıyoruz. Önce yeşil hat olmadan. O ve D'nin kesiştiği yer denge noktasıdır.
Şimdi maksimum müdahale edilen fiyatın bir (yeşil hat) olduğunu düşünelim. Bunun dengenin altında olduğunu görüyoruz. Düz çizgiyi takip edersek arzı 5 birim kestiğini görürüz. Ancak, talep ile kesme noktası 7'dir. Yani, tüketiciler yedi tane ister, ancak tedarikçiler sadece beş tane üretir. Bu nedenle bir eksiklik olacaktır.
Görüldüğü gibi müdahale ancak piyasa denge fiyatı ve miktarı bilindikten sonra yapılabilir. Aksi takdirde daha büyük bir soruna neden olabilir.
Tüketici fazlalığıTüketici dengesi