Vilfredo Pareto, faydacı refah teorisi, genel denge teorisi ve gelir dağılımı teorisi konusundaki katkılarıyla tanınan bir İtalyan ekonomist ve sosyologdu.
Vilfredo Pareto (1848-1923), sürgünde olan aristokrat bir İtalyan ailesinde Paris'te doğdu. Ailesi İtalya'ya döndükten sonra Torino'da mühendislik okumaya başladı. Daha sonra demiryolu ve sanayi şirketlerinde çalışmaya başladı.
Sosyal bilimlere olan bağlılığı 1890'larda başladı.Özellikle, Léon Walras'ın Laussana Üniversitesi'nde genel denge üzerine yaptığı teorik formalizasyon onu şaşırttı. Walras dikte ettiği sandalyeden ayrıldığında, Pareto onun yerine geçti ve işine devam etti.
Başlıca eserleri "Ekonomi Politiği Kursu" (1897) ve "Ekonomi Politiğin El Kitabı" (1906) idi. Pareto'nun katkıları arasında, kayıtsızlık eğrilerinin analitik ve grafiksel gelişimini ve Edgeworth kutusunun yanı sıra gelir dağılımına ilişkin çalışmalarını öne çıkarabiliriz.
Pareto'nun genel denge modeline kayda değer katkıları, iç mantıksal tutarlılığı, John Hicks ile Anglo-Sakson dünyasında sahip olduğu yayılma ve dengenin varlığının gösterilmesi nedeniyle, bu ekonomi anlayışının baskın bir vizyon olarak pekiştirilmesini sağladı. Kenneth Arrow ve Gerard Debreu.
Genel dengenin Pareto modeli
Pareto modeli, Walrasian dengesinin en basit versiyonudur ve genel dengeye adanmış Mikroekonomi derslerinde öğretilen bir konudur.
Bu genel denge sisteminin (sermaye ve para birimini göz ardı eden) öğretilmesinin nedenlerinden biri, iki temel araç aracılığıyla merkezi tüketim ve üretim fikirlerini açıklamamıza izin vermesidir:
- Kontur çizgileri
- Edgeworth kutuları
Bu model iki tüketici, iki üretici ve iki faktörden (2 × 2 × 2) oluşan bir ekonomiye indirgenmiş olsa da; Bu yaklaşım, n tüketici, n üretici ve n faktörden (n × n × n) oluşan bir ekonomiyi daha anlaşılır kılar.
Pareto genel denge modeli aşağıdaki dört unsurla tanımlanabilir:
1. Bir dizi mal için bir pazar.
2. Fiyat alan aracılar (yani, fiyatları değiştiremezler).
3. Faktör donatımına sahip olan ve belirli sayıda şirketin ürettiği malları tüketmek isteyen, tüketicilerden faktörler talep ederek üretimi organize eden ve tüketime yönelik mallar sunan tüketiciler.
4. Tüketiciler (faydalarını maksimize ederek) ve üreticileri (faydalarını maksimize ederek) seçerler. Hem faktör piyasasında hem de ürün pazarında arz ve talebi eşitleyen bir dizi fiyat elde edildiğinde rekabetçi dengeye ulaşılır.
Fayda Teorisi ve Pareto Optimum
Kardinal fayda teorisi, kafa karıştırıcı "kamu veya sosyal refah" kavramını netleştirmeye hizmet etti. Pareto kayıtsızlık eğrilerinin, temel fayda ile çalışan argümanları yok ettiği düşünülüyordu. Bununla birlikte, Pareto bu soruyu ele almadı, ancak bu duruma tam rekabet altında değiş tokuşta ulaşıldığını belirterek maksimum toplu tatmin sorununa saldırdı.
Pareto, bir topluluğun faydasını artıracak bir değişiklik bulmak imkansız olduğunda, bir topluluğun üyelerinin maksimum faydadan yararlandığını yazdı. Yani, Pareto optimali, bir kişiyi başka bir kişiyi aşağılamadan iyileştiremeyeceğiniz durumdur.
Pareto optimalliği ve rekabetçi denge arasında çok önemli iki ilişki vardır: birincisi, tam rekabetin ekonominin optimal durumuna yol açması ve ikincisi, ekonominin her optimal durumunun rekabetçi bir denge olarak elde edilebilmesidir. Bu ilişkiler ekonomik refah teoremlerinde resmileştirildi.
Sosyoloji işleri
1906'da ders vermeyi bıraktı ve kendini daha çok araştırmaya adadı, odağını Ekonomiden Sosyolojiye kaydırdı.
1916'da siyaseti analiz ettiği ve iktidar mücadelesini incelediği "Genel Sosyoloji Üzerine İnceleme"yi yayınladı. Sosyoekonomik eşitsizliğin kaçınılmaz olduğunu ve nüfusun seçkin bir azınlık (aristokrasi) tarafından yönetilmesi gerektiğini savunduğu bir seçkinler teorisini ortaya çıkardı.
Eşitlik ve demokrasi fikirlerini eleştirdi. Bu nedenle, faşizmin ideolojik bir selefi olarak kabul edilir. Aslında, Pareto asla İtalyan faşizmini kınamadı ve hatta Mussolini zaten iktidardayken senatörlük görevini kabul etti.
