Bilirkişi görüşü, uyuşmazlık konusuna ilişkin bilirkişi incelemesinden oluşan ve yargılama sırasında delil olarak sunulan bir davada delil aracıdır.
Uzmanlar, dava konusu hakkında bilgi sahibi olan kişilerdir. Örneğin, uyuşmazlık bir sanat eserinin doğruluğu konusunda ise, bu durumda bilirkişi, söz konusu eserin nüsha mı yoksa gerçek mi olduğunu gösterebilecek bir sanat uzmanı olacaktır.
Bilirkişi görüşü, davanın çözümünde belirleyici bir sınav olabilse de, hâkim bilirkişilerin vardığı sonuçlara bağlı kalmak zorunda değildir.
Uzman görüşü, hiçbir durumda öznel görüşlere veya değerlendirmelere dayanamaz, ancak nesnel bilgiye dayalı bir temele sahip olmalıdır.
Uzman görüşünün özellikleri
Ana özellikler şunlardır:
- Çatışan taraflardan herhangi biri tarafından sağlanabilecek bir kanıt aracıdır.
- Aynı şekilde bu görüş hâkim tarafından mahkemeden istenebilir. Mahkeme bilirkişi çağırmakla görevli olacaktır. Bu durumda bilirkişiler, partiden gelmeyip bizzat mahkeme tarafından atandıkları için daha tarafsız bir değerlendirmeye sahip olabilirler.
- Bilirkişi delilleri sözlü duruşmada tatbik edilecektir.
- Taraflar veya bir taraf tarafından, bir iddia veya iddiaya verilen cevap olsun, ilk özetlerinde talep edilmelidir.
- Kanıt niteliğindeki ve mahkeme salonunda tasdik edilen raporu imzalayan bilirkişilerin dava konusuna ilişkin resmi bir niteliğe sahip olmaları gerekir.
- Uzman mümkün olduğunca objektif hareket etmelidir.
- Raporu hazırlayan bilirkişiye, tarafsızlık yükümlülüklerine uymaması, mesleki unvana sahip olması veya dosya hazırlama süresine uymaması halinde yaptırım uygulanabilir.
- Her türlü bilirkişi görüşü vardır, usul hukukunda istisna yoktur. Bu nedenle, raporu yapan kişinin yeterli bilgi ve resmi niteliklere sahip olması koşuluyla, her türlü süreçte bilirkişi görüşü talep edilebilir. Örneğin, diğerleri arasında bilgisayar, sanatsal veya bilimsel uzman raporları vardır.
- Uzman görüşü açık ve özlü olmalı ve mantıklı bir temele sahip olmalıdır.
- Kesin bir ispat yöntemi değildir.
- Bilirkişi görüşlerine, karşı taraf onlarla aynı fikirde değilse itiraz edebilir.
Diğer test türleri
Bilirkişi görüşü, hakimi, iddialarının hangi tarafın kabul göreceğine ikna etmeye hizmet edebilecek başka bir kanıt aracıdır, ancak tek kanıtlama aracı değildir.
Medeni yargıda, testin yapıldığı sıra aşağıdaki gibidir:
- Tarafların sorgulanması.
- Kamu ve özel belgeler.
- Uzman görüşü.
- Tanıkların incelenmesi.