Medeni hukuk, bir Devletin vatandaşlarının özel ilişkilerini düzenleyen normlar bütünüdür. Bu normlar, diğerlerinin yanı sıra aile ilişkileri, kişisel haklar, yükümlülükler, sözleşmeler veya eşyalar üzerindeki haklar için normatif bir çerçeve oluşturur.
Bu hak Roma döneminde doğmuştur ve Roma hukukunda hak olarak bilinir. ius Civile. Medeni hukuk, aile ilişkileri, mülkiyet, miras, sözleşmeler, uyrukluk, doğum, ehliyet vb. konularda yükümlülükler getiren ve haklar sağlayan yasal normlardan oluştuğunu ima eden özel hukuktur. Sadece o sözleşmeye veya o aile ilişkisine sahip kişileri ilgilendiren ve kamu yararına olmayan ilişkilerdir.
Aynı şekilde, medeni hukuk, tüm pozitif hukukun farklılaştığı büyük norm gruplarından biridir. Bu pozitif hak, bir ülkeyi yöneten yazılı normlar (takip edilmesi gereken davranışlar) ile ilgilidir.
Pozitif hukukun farklılık gösterdiği temel dallar şunlardır:
- Ceza Hukuku.
- Sivil yasa.
- İdari hukuk.
- İş hukuku.
- Ticaret hukuku.
- Anayasal hak.
- Usul hukuku.
Medeni hukuk dalları
Medeni hukuk, düzenlemesinin amacına bağlı olarak beş büyük gruba ayrılabilir.
- Aile hakkı: Bu normlar, örneğin eşlerin hangi evlilik rejimlerinden yararlanabilecekleri, çocukların evlat edinilmesi ve evlilik krizlerinin (boşanma, ayrılık veya iptal) nasıl düzenlenmesi gerektiği gibi aile ilişkilerini düzenlemeye yöneliktir.
- Miras hakkı: Amacı, bir kişi öldükten sonra ortaya çıkabilecek tüm finansal durumları düzenlemektir. Bu kurallar, örneğin, bir vasiyetin nasıl girilmesi gerektiğini, mirasçıların beyanının ne zaman gerekli olduğunu ve kimin ve nasıl miras alma hakkına sahip olduğunu belirler.
- Gerçek haklar: Bir gerçek veya tüzel kişinin bir şey üzerinde ve üçüncü kişiler nezdinde sahip olduğu, kimsenin bu yasal güce sahip olduğu şeyi kullanmasına ve yararlanmasına izin vermeyen bir yetkiden oluşur. Örneğin mülkiyeti düzenlerler.
- Sözleşme hakları ve yükümlülükleri: Sözleşme sınırlamalarını, bir yükümlülüğün nelerden oluştuğunu ve hatta hukuki sorumluluğu düzenleyen düzenleyici çerçeveyi belirler.
- Kişinin hakkı: Kişilerin tabiiyet, doğum, fiil ehliyeti, ikametgah veya medeni hal gibi esas haklarını düzenler.
- Medeni hukukun bir dalı olmamasına rağmen, uluslararası özel hukuk da medeni hukuktur, ancak farklı ülke vatandaşları arasında özel bir anlaşmazlık ortaya çıktığında yargı yetkisini veya uygulanacak hukuku tanımlayan kuralları düzenler.
Medeni hukukun özellikleri
Bu hakkın başlıca özellikleri şunlardır:
- Özel bir haktır, yani kamu yararının olmadığı durumlarda özel ilişkileri düzenler.
- Alıcıları gerçek veya tüzel kişiler olabilir.
- Günlük yaşamda meydana gelen özel ilişkilere düzenleyici bir çerçeve getirmekten sorumludur.
- Temel işlevi, insanların haklarının ve yükümlülüklerinin neler olduğunu bilmeleri için bir yasal güvenlik çerçevesi tanımlamaktır. Bu nedenle, yasal ticarette insanlar hakları ihlal edilirse mahkemeye gidebilirler.
- Medeni hukukun ana kaynağı ve bu hakkın tüm genel kurallarını içeren medeni kanundur.
- Medeni hukuk genellikle ticari veya ipotek veya bankacılık gibi diğer haklar için ek kurallar içerir.