Enflasyonun hızlanmayan işsizlik oranı, istikrarlı enflasyon hedefiyle uyumlu işsizlik düzeyidir.
Hızlanmayan işsizlik oranı, İngilizce kısaltması olan NAIRU oranı olarak da bilinir (Hızlanmayan Enflasyon İşsizlik Oranı).
İşsizlik oranı NAIRU'nun altına düştüğünde, toplam talepten ekonomi üzerinde aşırı bir baskı oluşur. Bu nedenle fiyatlar yükselme eğilimindedir. Aksine, işsizlik oranı NAIRU'dan daha yüksek olduğunda fiyatlar düşme eğilimindedir.
NAIRU oranı, işsizlik oranı ile enflasyon (ücretlerin nominal büyüme oranı olarak ölçülür) arasında ters bir ilişki olduğunu gösteren Phillips eğrisi ile doğrudan bir ilişkiye sahiptir. Bu şekilde daha yüksek enflasyon yaratmadan işsizliği azaltmak mümkün olmayacaktır. Hükümetler zorunlu olarak bu iki seçenek arasında seçim yapmak zorunda kalacaklardır.
Ancak gerçeklik, Phillips eğrisi teorisini gölgede bıraktı. 70'lerde işsizlik ve enflasyondaki (stagflasyon) eşzamanlı artışı takdir etmek mümkündü.
NAIRU oranının yorumlanması
NAIRU oranının, enflasyon oranının istikrarlı olduğu işsizlik seviyesi olarak anlaşılabileceğine dikkat edilmelidir. Dolayısıyla hükümet için en iyi alternatif bu işsizlik oranını yakalamaktır.
Her iki kavram (enflasyon ve işsizlik) arasındaki ilişkinin arkasında yatan şey, uzun vadede Phillips eğrisinin etkisinin sona ermesidir. Yani parasal dürtüler etkinliğini kaybeder ve ekonomi mutlaka NAIRU işsizlik oranında olacaktır. Dolayısıyla, daha yüksek enflasyon yoluyla istihdamı artırmaya çalışmak tam istihdamı sağlamayacaktır.
Yukarıdakileri bir grafikte görelim: Phillips Eğrisi negatif bir eğime sahiptir, çünkü enflasyon seviyesi ne kadar düşükse, işsizlik oranı o kadar yüksektir. NAIRU oranı, uzun vadeli işsizlik oranında (rekabet kısıtlamaları ile) yer alan ve istikrarlı enflasyonla uyumlu dikey bir çizgi olarak temsil edilmektedir.
Piyasa rekabetçi olduğunda, ücretler her zaman tam istihdam olacak şekilde ayarlanacaktır. Örneğin, reel ücretler eğrinin üzerine çıkarsa, daha düşük bir ücret için çalışmak isteyen işçiler olacaktır.
Ardından, işsizler iş için rekabet edecek ve ücretlerin dengeye düşmesine neden olacaktır. Ancak, bu ayarlamaya izin vermeyen sosyal ve kurumsal faktörler (örneğin asgari ücret) vardır.
NAIRU oranı ve işgücü piyasasında rekabet
NAIRU oranı, bir ülkenin işgücü piyasası tam rekabetçi olmadığında pozitiftir. Bu durumda, reel ücretler arz ve talebin serbest dengesiyle değil, şirketler ve işçiler arasındaki müzakerelerle belirlenir.
Başka bir deyişle, şirketlerin mal fiyatlarını belirlemede piyasa gücü olduğunda veya sendikalar dengenin ötesinde ücret artışları için baskı yapabildiğinde, gönülsüz işsizlik olacaktır.
NAIRU oranı ile doğal işsizlik oranı arasındaki fark
Doğal işsizlik oranı ile NAIRU oranı arasındaki temel fark, ilkinin uzun vadede rekabetçi bir ekonomi bağlamında gerçekleşmesidir.
NAIRU oranı ise, reel ekonomideki rekabet kısıtlamalarını ve işsizlik oranını etkileyen kurumsal faktörleri yansıtmaktadır.
