Döviz savaşı, çeşitli ülkelerin daha düşük veya rekabetçi bir döviz kuru elde etmek için para birimlerini devalüe etme eylemidir.
Her ne kadar verimsiz görünse de, para biriminin değerini düşürmek ülkeler için faydalı olabilir. Bunun temel nedeni, ulusal malları yurtdışında daha rekabetçi hale getirmektir. Ayrıca, para biriminin fiyatının düşürülmesi, kamu borcunun ödenmesini kolaylaştırmak için kullanılmaktadır.
Bu ekonomik politika, komşuyu yoksullaştırmaya yönelik politikalar dizisinin bir parçasıdır. Ayrıca, korumacı bir strateji oluşturmaktadır.
Kendi adına, daha sonra yorumlayacağımız gibi, ulusal para biriminin satın alma gücünü de azaltabilir. Bu nedenle olumsuz olabilir.
Kur savaşını gerçekleştirecek mekanizmalar
Para birimlerinin değerini düşürme mekanizmaları, ekonomiyi yöneten döviz rejimine bağlıdır:
- Sabit döviz kuru rejimlerinde para biriminin değerini belirleyen para otoritesidir. Bu nedenle, bir kararla, her Merkez Bankası'nın oluşturduğu mekanizmalar aracılığıyla para biriminin fiyatı belirlenir. Bu durumda paranın değer kaybetmesine devalüasyon denir.
- Esnek döviz kuru rejimlerinde dövizin fiyatı arz ve talep dalgalanmaları ile belirlenir. Dolayısıyla piyasaya doğrudan bir müdahale söz konusu değildir. Manipülasyon, örneğin faiz oranının düşürülmesi ile gerçekleştirilir. Bu durumda, para biriminin değerindeki kayıp, amortisman olarak bilinir.
- Son olarak, karışık döviz kurlarında veya kirli dalgalanmalarda, merkez bankaları döviz piyasasına müdahale etmekte, bu eylem para biriminin fiyatı üzerinde baskı oluşturmakta ve ulusal para biriminin değerini düşürmektedir. Ek olarak, artan döviz arzını önlemek için transferleri veya vergi işlemlerini sınırlayabilirsiniz. Fiyatı etkilemek istemediğiniz sürece merkez bankaları piyasadan uzak durur.
Kur savaşının amaçları
Ülkelerin devalüe etmelerinin en yaygın amacı ihracat düzeyini artırmaktır. Para birimini devalüe ederek, ulusal ürünler yabancılar için daha ucuza gelir ve ulusal Gayri Safi Yurtiçi Hasıla canlanır.
Bir diğer amaç ise dış ticaret açığını azaltmaktır. İhracatı (X) bu şekilde teşvik etmek, vatandaşlar için daha pahalı hale gelen ithalatın (M) cesaretini kırmak anlamına gelir. Bu nedenle, denge X-M> 0, ülkenin ticaret dengesini iyileştirir.
Kur savaşının kayıpları
Kur savaşının asıl kaybedenleri ülke vatandaşlarıdır. Devalüasyonla birlikte, vatandaşların geliri azalır, ücretlerin satın alma gücü azalır.
Ayrıca, geçiş etkisi ile enflasyonda bir artış meydana gelmektedir. Diğer bir deyişle, döviz kurundaki artışın bir kısmı ekonominin iç fiyatlarına kaydırılmaktadır.
Son olarak, yerli üreticiler artan maliyetlerden etkilenmektedir. Örneğin döviz kurundaki artış ithal edilen malzemelerin daha pahalı olması anlamına gelmektedir.
Mekanizma örneği
Rekabetçi devalüasyonda kullanılan mekanizmalara ilişkin bazı örnekler şunlardır:
- Değişim müdahalesi: Bu durumda para otoritesi doğrudan döviz piyasasından para satın alabilir.
- Para arzı: Merkez Bankası mevcut para miktarını (ulusal para birimi) artırdığında ortaya çıkar. Bunu açık piyasa işlemleri (bu durumda tahvil satışı) veya banka zorunlu karşılıklarının azaltılması yoluyla yapabilirsiniz.
- Vergi işlemleri: Yabancı sermaye girişi için bir vergi veya oran belirlenebilir. Bu, akışların yavaşlamasına ve döviz arzının azalmasına neden olur.
- Sınır transferleri: Hükümet, havale gibi transferler yoluyla ekonomiye giren para için sabit limitler belirleyebilir. Ayrıca, ajanları caydırmak için bürokratik gereksinimleri artırabilirler.