Kayıt dışı düzeltmeler, kurumlar vergisinin vergilendirilebilir gelirini hesaplamak için vergi öncesi muhasebe sonucunda yapılan bir dizi değişikliktir.
Bu matrah üzerinden kurumlar vergisinin hesaplanmasında vergi oranı uygulanır. Kurumlar vergisi alındıktan sonra vergi sonrası sonuç hesaplanabilir. Diğer bir deyişle, kurumlar vergisi hesaplamadan önce kayıt dışı düzeltmeler yapılmalıdır.
Muhasebe dışı düzeltmeleri, gelir, gider, varlık ve yükümlülükleri karşılık gelen yıllara doğru bir şekilde dağıtmak, yani bir dönemin muhasebe durumunu düzenlemek için yapılan muhasebe düzeltmelerinden ayırt etmek önemlidir.
Neden kayıt dışı ayarlamalar var?
Vergi öncesi muhasebe sonucu (veya vergi öncesi kar), gelir ve giderler arasındaki fark olarak hesaplanır. Genellikle hem gelir hem de giderler, muhasebe sonucunun ve vergi sonucunun (kurumlar vergisinin vergilendirilebilir matrahı) hesaplanmasına dahil edilir.
Ancak durum her zaman böyle değildir, her ülkenin vergi kanunları iki olağanüstü durum belirleyebilir:
- Vergiden düşülemeyen giderler: Vergi sonucuna dahil edilmeyen bir muhasebe giderinin bulunması. Buna pozitif kalıcı fark denir (kalıcı, çünkü hiçbir zaman indirilemez ve pozitif, çünkü indirilemeyen gider tutarının muhasebe sonucuna eklenmesi gerekir). Muhasebe sonucunun hesaplanması için kullanılmaları gerekir, ancak gelir vergisinin hesaplanması için kullanılmazlar. Örneğin: İspanya Kurumlar Vergisi Kanunu, cezaları indirilemeyen bir gider olarak belirler.
- Vergiden düşülebilir gider: Muhasebe gideri yoktur, ancak mali gider vardır.. Gelir vergisinin hesaplanmasında kullanılır. Örnek: İspanyol kurumlar vergisi kanunu tarafından sağlanan hızlandırılmış amortisman. Muhasebede, 10 yıllık faydalı ömrü olan 1000 € için makineniz varsa.
Kayıt dışı ayarlama türleri
Bu ayarlamalar iki tipte olabilir:
- Olumlu ayarlar: Bu düzeltmeler muhasebe sonucuna eklenir ve dolayısıyla muhasebe sonucundan daha yüksek bir vergi matrahı elde edilir. Daha yüksek olduğu için, gelir vergisi de artacaktır. Bu düzeltmeler genellikle kalıcıdır, ancak amortismanlar gibi kalıcı olmayan birçok düzenleme vardır. Örneğin, Vu = 25 yıl ile 1.000.000 €'luk bir inşaat, ancak vergi katsayısı %2'dir:
- Negatif ayarlar: Bu düzeltmeler muhasebe sonucundan çıkarılır ve dolayısıyla muhasebe sonucundan daha düşük bir vergi matrahı elde edilir. Daha düşük olduğu için gelir vergisi de düşecektir. Bu düzeltmeler genellikle geçicidir, ancak her zaman böyle değildir, örneğin vergiden muaf olan gelir asla vergilendirilmez, bu nedenle bu tutarın muhasebe sonucundan çıkarılması gerekir.
Kayıt dışı ayarlamalar nasıl yapılır?
Şematik olarak izlenecek adımlar şunlardır:
- Muhasebe sonucunu alıyoruz (gelir eksi giderler)
- Olumlu veya olumsuz ekstra muhasebe düzeltmelerimiz olup olmadığını belirleriz.
- Ne tür düzeltmelere sahip olduğumuza bağlı olarak, muhasebe sonucuna ekler veya çıkarırız. Böylece kurumlar vergisinin vergilendirilebilir matrahını elde etmiş oluyoruz.
- Kurumlar vergisini (pozitif olması şartıyla) söz konusu matrahtan alıyoruz.
- Vergi sonrası sonucu hesaplıyoruz (muhasebe sonucu eksi kurumlar vergisi).
Kayıt dışı ayarlamaların varlığı, ilk bakışta çelişkili görünebilecek aşağıdaki durumları açıklar:
- Bir şirketin olumlu bir muhasebe sonucu (kar) sunması ve kurumlar vergisi ödememesi. Genellikle bir şirket olumlu bir sonuç sunduğunda kurumlar vergisi öder. Ancak, aşağıdaki örnek bize bunun her zaman böyle olmadığını gösteriyor: muhasebe sonucu 20, fazladan muhasebe düzeltmesi -30, bize negatif bir vergi matrahı (-10'luk) verir, bu nedenle gelir vergisi ödemek zorunda kalmazsınız.
- Bir şirketin olumlu bir muhasebe sonucu (zararı) sunması ve kurumlar vergisi ödemesi. Genellikle bir şirket olumsuz bir sonuç sunduğunda kurumlar vergisi ödemeyecektir. Ancak, aşağıdaki örnek bize bunun her zaman böyle olmadığını gösteriyor: muhasebe sonucu -20, ekstra muhasebe düzeltmesi -30, bize pozitif bir vergi matrahı (10'luk) veriyor, bu nedenle gelir vergisi ödemek zorunda kalacaksınız.