Örümcek ağı teoremi, belirli pazarlarda dengeye nasıl ulaşıldığını gösteren ve açıklayan bir modeldir. Bu, üretim ve tüketim kararları zaman içinde birbirinden çok uzak olduğunda.
Örümcek ağı teoremine göre piyasa, belirli bir değişiklik veya yeniden düzenleme sürecine uyum sağlar. Yani üretim değişiyor veya devam etmiyor. Bu tür bir durum genellikle serbest rekabet piyasalarında ortaya çıkar.
Örümcek ağı teoreminin geçerli olduğu bir durum, örneğin, üretim ile başvuranların tüketici kararı arasında bir bekleme süresinin olduğu tarım piyasasıdır.
Bu nedenle, örneğin buğdayın fiyatı, yetiştirildiğinde hasat edildiğinde aynı değildir. Pek çok üretici, finansal türevler aracılığıyla kendilerini fiyat dalgalanmalarından korumaya karar veriyor.
Bu teorem, genellikle, arz fazlasına neden olan çok yüksek bir fiyatın olduğu durumlarda da ortaya çıkar. Başka bir deyişle, fiyat düşerse, üretime daha iyi bir çıktı olacaktır. Bununla birlikte, bu yeni fiyatta, arz edilen miktar da düşerek talep fazlası yaratacaktır.
Art arda böyle devam edersek, arz ve talep arasında bir boşluk bırakırsak, sonunda bir denge noktasına ulaşırdık. Grafiksel olarak, bu işlem bir örümcek ağı şeklindedir, dolayısıyla kavramın adı.
Örümcek ağı teoreminin modaliteleri
Talep ve arzın esnekliklerine bağlı olarak iki farklı senaryo geliştirilecektir:
- Kararsız veya patlayıcı denge modeli: Yukarıda açıkladığımız gibi denge durumuna bu yaklaşımı benimsemek yerine uzaklaştıran kuvvetler hareket eder. Arzın esnekliği ve talebin esnekliğinin her ikisi de esnek olmadığında olur. Yani, acenteler fiyat değişikliklerine çok duyarlı değildir.
- Kararlı denge modeli: Kuvvetler piyasayı dengeye doğru yönlendirmek için hareket eder. Bu durumda üreticiler ve tüketiciler fiyatlardaki değişikliklere tepki verirler.
örümcek ağı teoremi örneği
Basit bir örnek olarak dondurma pazarını alabiliriz. Normal günlerde talep 40 dondurma olabiliyorken, sıcak günlerde 300'e çıkıyor. Böylece satıcılar bu talep değişikliğinden satış fiyatını artırmak için faydalanabiliyor.
Bu değişikliğin avantajları olacaktır: talep edenler dondurmayı alabilecek ve satıcılar arz ettikleri talep düzeyine göre daha yüksek düzeyde kar elde edebilecektir.
Bununla birlikte, fazla üretim bazen daha düşük karlara da dönüşebilir, çünkü kıtlık azalmış olacaktır ve talep sahipleri bu noktada malın değerini bilmeyeceklerdir.
Özetle, bu teorem, bir piyasada fiyat beklentileri ve aşırı arz veya talep problemlerini tahmin etme söz konusu olduğunda faydalı bir ekonomik model olarak kabul edilir.