Tercihli bir anlaşma, iki veya daha fazla ülke arasında karşılıklı bir tarife indirimi anlaşmasından oluşur. Yani, bir ülke bir veya daha fazla tarifeyi başka bir ülkeye indirir ve bu da bir veya daha fazla tarifeyi azaltır.
Tercihli anlaşmaların tüm ürünleri etkilemesi gerekmez. Bu tür bir anlaşmanın amacı, anlaşmayı imzalayanlar arasındaki ikili ticareti teşvik etmektir.
Tüm ticari engellerin ortadan kaldırılmasını içermedikleri için bölgesel entegrasyon anlaşmaları olarak kabul edilmezler. Ne de tek bir ticaret politikasının benimsenmesini gerektirdiği için. Bu anlaşmaların sorunu, GATT/WTO'nun en çok kayırılan ulus ilkesine doğrudan karşı olmaları, çünkü üçüncü ülkelere teşmil edilemeyen imtiyazlarda gerçekleşmesidir.
İstisna, gelişmekte olan ülkelere tanınan tercihlerdedir, çünkü bunlar etkinleştirme maddesi kapsamında olacaktır.
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi, 1968 yılında Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nda (UNCTAD) onaylanan Karar 21 II'ye dahil edilmiştir.
Bunda ilan edilir: “Aralarında en az gelişmiş olanların yararına özel önlemler de dahil olmak üzere, gelişmekte olan ülkeler lehine karşılıklılık veya ayrım gözetmeksizin genelleştirilmiş tercihler sisteminin hedefleri şunlar olmalıdır: bu ülkelerin ihracat kazançlarını artırmak; sanayileşmesini teşvik etmek; ve ekonomik büyüme hızını hızlandırmak”.
Böylece, bazı gelişmekte olan ülkeler daha düşük tarife oranlarından yararlanacaktır. Bazı durumlarda, bunlar boş bile olabilir.
Avrupa Birliği'nde tercihli anlaşmalar
Avrupa Birliği, 1971'de bu tercihli anlaşmaların oluşturulmasında öncülerden biriydi. Avrupa Birliği'nin Genelleştirilmiş Tercihler Sistemine 178'e kadar ülke dahil edilmiştir.
Bu anlamda Avrupa Birliği, tarifeye tabi ürünleri etkileyecek 10 yıllık dönemli programlar hazırlamakla görevlidir.
Avrupa Birliği'nin Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi aşağıdaki yönlerle karakterize edilir:
- Daha önce kapsanmayan yeni ürünler dahil edilerek, Avrupa pazarına 0 tarife ile giren ("hassas olmayan ürünler" olarak bilinen) ürün sayısı artırılmakta ve tercih marjları iyileştirilmektedir.
- En az gelişmiş ülkelere özel dikkat: Tedavi, en yoksullar için daha avantajlı olmak üzere, yararlanıcı ülkelerin gelir düzeyine göre farklılık göstermektedir.
- Sistem basitleştirildi, şu anda sadece üç rejim çalışıyor: genel rejim, daha az gelişmiş devletler için özel rejim ve kalkınmayı ve yönetimi teşvik eden özel rejim.
- Artan şeffaflık ve menşe kurallarının iyileştirilmesi: En rekabetçi ürünlerin derecelendirilmesini etkiler ve Genelleştirilmiş Tercihler Sisteminin işleyişini basitleştiren tek ve basit bir derecelendirme kriteri oluşturur. Menşe kuralları üç cephede uygulanır: resmi, esasa ilişkin ve usule ilişkin, bu da onların muamelesini daha esnek hale getirir ve yararlanıcı ülkeler arasında daha fazla bölgesel işbirliğini sağlar.
