Tröst, aynı birlik içinde kendi aralarında mülkiyet, fiyat sabitleme ve rekabet etmeme anlaşmaları yapan şirketlerin oluşturduğu bir birliktir. Amaç bir piyasa tekeli oluşturmaktır.
Güven, bir dizi anlaşma yoluyla birleşmeye çalışan birkaç şirketin bir birliğidir. Bu anlaşmalar, paylara dayalı mülkiyet paylaşımı, ürün ve hizmetlerde fiyatların belirlenmesi ve ortaklar arasında rekabet etmeme yoluyla kurulur. Amaç, aynı endüstri veya sektör içinde tröst üyelerinin tekeller aracılığıyla daha fazla pazar gücü elde etmesidir.
Bunlar Amerika'da, İç Savaş'tan sonra on dokuzuncu yüzyılda ortaya çıkar. Bu tür bir birlikteliği benimseyen ilk Amerikan şirketi Standard Oil Trust oldu.
Güven türleri
Üretime bağlı olarak, tröstler iki türe ayrılabilir.
- Yatay güven: Şirketler birliğinin kendi aralarında aynı tür mal veya hizmeti üretmesi.
- Dikey Güven: Ortak mal ve hizmetlerin bir listesini üretmenin yanı sıra, başka alternatif mal ve hizmetleri gerçekleştiren şirketler arasında şirketler birliği meydana geldiğinde.
Güven, kartel ve holding şirketi arasındaki fark
Genellikle üç kavram karıştırılma eğilimindedir. Belirtilmesi gereken farklılıklar arasında, kendi kompozisyonlarını vurgulamaya değer. Kompozisyona bağlı olarak, bir güven, kartel veya bir holding şirketinden bahsedeceğiz.
- Güven: Kompozisyon, birkaç şirketin yeni bir tane oluşturmak için birleştirilmesiyle yapılır. Bunda, kurucu ortaklara onları ortak yapan bir dizi eylem dağıtılır.
- Kartel: Şirketlerin birleşmesi tamamen stratejik olduğu için kompozisyon değişse de hedefler çok benzer. Kartel, şirketlerin birleşmesini değil, oyunun bazı ortak kurallarını belirler.
- Tutma: Bu, diğer ikisinden farklıdır. Holding şirketi aynı zamanda bir şirketler grubudur, ancak yatırım hedefleri ve pazar gücü peşindedir.
Görüldüğü gibi benzer iş dernekleri olmalarına rağmen aralarında bariz farklılıklar göstermektedirler.
tröstlerin eleştirisi
Amerika Birleşik Devletleri'nde, bu tür bir iş birliğinin kökeni, 1890'da Sherman Yasası oluşturuldu. Bu yasa, ülkede tröstlerin varlığının yasadışı olduğunu ilan etti. Bunların ekonomi üzerindeki etkilerine göre tröstler piyasalarda oldukça eleştirilen bir dernek türü olmuştur. Tekel piyasasına ulaşma arzuları, hükümetlerin tröstleri yasaklamaya çalışan kanunları harekete geçirmesine neden oldu.
Antitröst yasaları birçok ülkede zaten mevcuttur. Piyasalardaki davranışları genellikle serbest rekabet kurallarına uymaz. Bu nedenle, pazara girişlerini ve bunların pazarda yaratabilecekleri olumsuz etkileri engellemek amacıyla ülkeler, bu birliklerin varlığıyla mücadele etmek için çok sert önlemler almış; kanunla cezalandırılır.