Çok uluslu şirket - Nedir, tanımı ve konsepti

Çok uluslu bir şirket, birden fazla ülkede tesislere ve başka bir varlık sınıfına sahip olan şirkettir.

Yani çok uluslu bir şirketin farklı ülkelerde ofisleri ve/veya fabrikaları vardır. Bu sayede ürün ve/veya hizmetlerini ana şirket dışında birden fazla pazarda sunmaktadır.

Aynı zamanda, dünya çapında satış yapan bir şirkette olağan olmasa da, tek bir ulusta olmasına rağmen, birkaç ülke ile tekrar eden ve etkin bir şekilde satış yapması veya ticaret yapması da olabilir.

Çok uluslu bir şirketin özellikleri

Çok uluslu bir şirketin temel özellikleri şunlardır:

• Bu şirketlerden bazıları, bazı küçük ülkelerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılasından (GSYİH) daha yüksek gelirlere sahiptir. Böylece son derece etkili varlıklar haline gelirler. Hatta geldikleri pazarlarda tüketim alışkanlıklarını bile değiştirebilirler. Bu, büyük pazarlama kampanyaları ile elde edilir.
• Merkezleri genellikle gelişmiş ülkelerdedir. Ancak, faaliyetlerini her tür ekonomiye genişletirler.
• Yaygın büyüme biçimlerinden biri birleşme ve satın alma süreçleridir. Ancak, başka şekillerde de genişletilebilirler.
• İşlerinde küresel bir vizyonları var, yani pazarları dünya. Böylece, tekliflerini geldikleri ülkeye göre uyarlamaya çalışabilirler.
• Vergi avantajları olan, yani daha az vergi aldıkları bir ülkede merkezlerini kurabilirler. Ayrıca strateji olarak emeğin daha ucuz olduğu yerlerde üretim merkezleri oluşturma alternatifine de sahipler.

Çokuluslu ve çokuluslu arasındaki fark

Çok uluslu bir şirket ile ulusötesi bir şirket arasındaki temel fark, ikincisinin çeşitli ülkelerde kendi 'klonlarını' yaratmasıdır. Böylece, her merkez yerel yönetmeliklere tabidir, bu nedenle yönetim merkezi değildir. Bir örnek, bulundukları her ülkede bağımsız olarak yönetilen bankalardır. Yani farklı şirketlermiş gibi çalışıyorlar.

Bunun yerine, çok uluslu bir şirket, operasyonlarını diğer ülkelerde yatırım yapan merkezi bir merkezden yürütür. Ancak yurt dışında yeni şirketler yaratmaz. Üretim süreçleri başka ülkelerde yürütülüyor, ancak idaresi ademi merkeziyetçi değil. Örneğin, dünyanın farklı bölgelerinde fabrikaları olan Japon Toyota'mız var.

Çok uluslu şirketlere örnekler

Çok uluslu şirketlere bazı örnekler:

• adidas: 1949 yılında faaliyete geçen Alman şirketi. Kendini sporla ilgili ayakkabı, giysi ve diğer ürünlerin imalatına adamıştır. Avrupa'da doğmasına rağmen, bugün dünya çapında ofisleri var ve 57 binden fazla kişiyi istihdam ediyor.
• Sapan: Soichiro Honda ve ortağı Takeo Fujisawa tarafından 1948 yılında Japonya'da kurulan otomotiv şirketi. Ancak bugün Çin, Amerika, Orta Doğu, Okyanusya, Avrupa ve Afrika'da da varlık gösteriyor.
• Burger kralı: Küresel büyük ölçekli Amerikan fast food zinciri. Böylece üç bölüme ayrılmıştır: Orta Doğu, Avrupa ve Afrika (1), Asya Pasifik (2) ve Latin Amerika ve Karayipler (3).