Bağımlılık oranı demografik bir dizindir. Bu, bağımlı kişilerin çalışma çağındaki aktif nüfusa oranını ifade eder.
Bu nedenle bağımlılık oranı, aktif nüfus ve bağımlı nüfus hakkında veri toplayan bir endekstir. Bu, adından da anlaşılacağı gibi, aktif nüfus kadar emekliler gibi bağımlı sayılan nüfus içindeki mevcut oranı ifade eder; hangisine bağlıdır. Başka bir deyişle, bağımlılık oranı, 65 yaş üstü ve artık çalışma çağında olmayanların 65 yaş altı çalışma çağındakilere oranıdır.
Gösterge, emeklilik sisteminin sürdürülebilirliğini belirlemek için yaygın olarak kullanılmaktadır.
Çünkü bir bakıma emekli maaşını finanse eden çalışma çağındaki insanların oranını gösteriyor.
Hesaplamayı basitleştirmek için genellikle 15 ila 65 yaş arasındaki sınırlı bir yaş aralığı seçilir.
Bağımlılık oranı formülü
Bağımlılık oranının hesaplanması genellikle çalışma çağındaki nüfusun yüzdesi olarak ifade edilir. Ayrıca, belirli bir dönemi kapsayan.
Hesaplanması için aşağıdaki ifade uygulanmalıdır:
Nerede:
- T = Bağımlılık oranı.
- n1 = 0-14 yaş arası ve 65 yaş üstü (bağımlı nüfus) sayısı.
- n2 = 15 ile 64 yaş arasındaki kişi sayısı (aktif nüfus).
Formülü uyguladığımızda bir sonuç alıyoruz. Elde edilen yüzde ne kadar yüksek olursa, aktif nüfusun bağımlı nüfusu desteklemesinin yükü de o kadar büyük olacaktır. Aksine, oran düşükse, üretken kısım için ücret o kadar düşük olacaktır.
Söz konusu bağımlılık oranı, çocuk nüfus ve yaşlılar gibi yaş grupları için de oluşturulabilir.
Yani, ikisini eklemeden her ikisi için de hesaplanabilir.
Bunun için çocuk nüfus n1'in bağımlılık oranını sadece 0 ile 14 yaş arasındaki kişi sayısı üzerinden hesaplamak istiyorsak seçmemiz yeterlidir. Oysa istediğimiz, yaşlanan nüfus için bağımlılık oranını hesaplamaksa, n1 değişkenini yalnızca 65 yaş üstü insan sayısı yerine koyarız.
Bağımlılık oranı örneği
Bağımlılık oranının nasıl hesaplandığı hakkında fikir edinmek için basit bir örnek yapalım. Bunun için örnekte atıfta bulunacağımız ülkenin sunduğu gerçek verilerle uyuşmayan hayali verileri kullanacağız.
Meksika'nın aktif 1.000.000 kişilik bir nüfusa sahip olduğunu düşünelim. 0-14 yaş arası nüfusu ise 120.000; yaşlı ise 270.000 kişidir.
Bağımlılık oranını hesaplamak için önceki bölümde belirtilen ifadeyi kullanırız ve yerine şunu koyarız:
Hesapladığımızda elde ettiğimiz sonuç %39'dur. Bu da elimizdeki verilerle, her 100 varlık için mevcut oranın 39 bağımlı olduğunu gösteriyor.
Emeklilik bağımlılık oranı
Genellikle, kamu emeklilik sistemlerinin sürdürülebilirliğini ölçmek için yaşlanan nüfusun bağımlılık oranı genellikle dikkate alınır.
Bu, aşağıdaki ifade kullanılarak hesaplanır:
Nerede:
- T = Yaşlanan nüfusun bağımlılık oranı.
- n1 = 65 yaş üstü kişi sayısı (bağımlı nüfus).
- n2 = 15 ile 64 yaş arasındaki kişi sayısı (aktif nüfus).
Bunu hesapladıktan sonra, her bir katkı payına belirli bir şekilde bağımlı olan emeklilerin oranını bilebiliriz. Bu şekilde, katkıda bulunanların sayısına bağlı olan insan sayısını bilerek, sistemin ne kadar sürdürülebilir olduğunu bilebiliriz.
Genel bağımlılık oranında olduğu gibi, elde edilen yüzde ne kadar yüksek olursa, bağımlı nüfusu desteklemek için işgücü üzerindeki yük o kadar büyük olur. Her ne kadar doğru olsa da, etkileyen başka faktörlerin olduğu söyleniyor.