Vergi takozu, vergi sisteminin belirli bir değer üzerindeki etkisini ölçmeye çalışan bir göstergedir. Yani tüketicinin ödediği ile üreticinin aldığı arasındaki fark, bu fark vergi yoluyla Devletin malıdır.
Vergi takozu bu anlamda yüzde olarak ifade edilen bir göstergedir. Yüzde, bir tüketici tarafından ödenen fiyat ile bir üretici tarafından alınan sermaye arasındaki farkı ölçer. Vergilendirilen ve Devlete ait olan bu farka vergi takozu denir.
Başka bir deyişle, mal için ödenen fiyat ile üreticinin aldığı para arasındaki farktır. Devlet tarafından vergi yoluyla tutulan bu farka vergi takozu denir, çünkü varlığın değeri arttıkça vergi de artar ve grafik gösteriminde bir takoz oluşturur.
Uygulamada, vergi takozu genellikle bir bölgenin vatandaşlarının satın alma gücünü ölçmek için kullanılır. Yani, genellikle Gelir Vergisi referans alınarak, hesaplamanın sonunda kalan net alınan tutarı tahmin edebileceğimiz şekilde kullanılır. Tüm bunlar, stopaj, Sosyal Güvenlik katkı payları ve ayrıca işçi katkılarının işgücü maliyetlerinin bir yüzdesi olarak düşülmesinden sonra. Böylece, işverenin ödediği gerçek işgücü maliyeti ile tüketmek üzere bıraktığımız gerçek net maaş arasındaki fark ortaya çıkıyor.
Vergi takozu nasıl hesaplanır?
Vergi takozunu hesaplamak için farklı açılardan konuştuğumuzu dikkate almalıyız. Bu şekilde vergi takozunu bilmek için sadece vergi indirimi uygulandıktan sonra işçilerin satın alma gücünü değil, aynı zamanda işçinin şirket için temsil ettiği toplam maliyeti de ölçmeliyiz.
Bu şekilde, ilk adım şirket için toplam maliyeti hesaplamak olacaktır.
Bu nedenle, aşağıdaki formülü kullanmalıyız:
Nerede:
- BT toplam maliyettir.
- W alınan brüt maaştır.
- KP işverenin SS'sine yapılan katkıların yüzdesidir.
- kişi üretici fiyat endeksidir.
Bunu yaptıktan sonra, işçinin satın alma gücünü bulmaya devam etmeliyiz.
Bu anlamda aşağıdaki formülü uygulamalıyız:
Nerede:
- PA satın alma gücüdür.
- W alınan brüt maaştır.
- AT işçinin SS'sine yapılan katkıların yüzdesidir.
- Çay kişisel gelir vergisinin ortalama yüzdesidir.
- bilgisayar Tüketici Fiyat Endeksi'dir (TÜFE).
- Tc tüketim vergilerinin (KDV) yüzdesidir.
İşçinin şirkete yüklediği toplam maliyeti ve satın alma gücünü hesapladıktan sonra vergi takozunu hesaplamaya devam ediyoruz.
Bu anlamda aşağıdaki formülü uygulamalıyız:
Nerede:
- BT toplam maliyettir.
- PA satın alma gücüdür.
- W alınan brüt maaştır.
- KP işverenin SS'sine yapılan katkıların yüzdesidir.
- kişi üretici fiyat endeksidir.
- AT işçinin SS'sine yapılan katkıların yüzdesidir.
- Çay kişisel gelir vergisinin ortalama yüzdesidir.
- bilgisayar Tüketici Fiyat Endeksi'dir (TÜFE).
- Tc tüketim vergilerinin (KDV) yüzdesidir.
Vergi takozu, vergi çabası ve vergi yükü arasındaki fark
Bu üç kavramı çok fazla karıştırma eğilimindeyiz. Uygulamada, belirli bir vergi sisteminin insidansı konusunda aynı yaklaşımı yapmak için kullanılsalar da, aynı değildirler. Ayrıca, farklı sonuçlara yol açan farklılıklara sahip oldukları için benzer bir hesaplama metodolojisi de sunmazlar.
İlk olarak vergi takozu, işçinin çalışan için temsil ettiği toplam maliyet ile diğer yandan tüketim için kullanılabilecek satın alma gücü arasındaki farkı ölçen hesaplamadır.
Öte yandan, vergi yükü, belirli bir bölgenin, belirli bir anda vergi tahsilatını temsil eden toplam hesaplamanın, tüm bunların bölgenin gayri safi yurtiçi hasılasına (GSYİH) bölünmesinin sonucudur. Böylece 100 ile çarpılır ve vergi yükünü temsil eden yüzdeye sahip oluruz.
Yani, bu anlamda formül şu şekilde olacaktır:
Vergi baskısı = (Vergi tahsilatı / GSYİH) x 100
Son olarak, vergi çabası, vergi yükünü tamamlayan bir ektir. Ve mali baskıya sahip olduğumuzda bu büyüklüğün erişilebilir olduğu gerçeğinden dolayı eklendi diyoruz, çünkü bu birinci ikincinin bir değişkeni. Bu anlamda mali çaba, mali baskının kişi başına düşen GSYİH'ya bölünmesinin sonucudur. Böylece tekrar 100 ile çarparız ve yüzde olarak da mali çabayı temsil eden sonucu elde ederiz.
Kendi adına, mali çabanın hesaplanmasının sonucu aşağıdaki gibi olacaktır:
Mali çaba = (Mali baskı / kişi başına düşen GSYİH) x 100