Ortak iyi, tüketimde dışlanmanın olmadığı, yani toplumdaki tüm insanların onu kullanabileceği ve bundan yararlanabileceği her şeydir.
Başka bir deyişle, ortak iyi, toplumun tamamını tatmin edebilecek olandır. Bu, ayrımcılık veya kısıtlama olmaksızın ve hatta tükenebilir.
Ortak malların bazı örnekleri, çevre (lagünler veya dağlar gibi doğal alanlar) veya hidrobiyolojik kaynaklardır (balık, alg ve diğerleri).
Ortak iyinin özellikleri
Ortak iyinin temel özelliklerinden bazıları şunlardır:
- Topluluğun tüm üyeleri tarafından sömürülebilecek bir kaynak olduğu için arzı tükenebilir.
- Bu, rekabet olduğu anlamına gelir, çünkü bir aracı tarafından yapılan tüketim, kaynağın bir başkası için kullanılabilirliğini sınırlayabilir veya önleyebilir.
- Hükümet genellikle, ortak malın tüketimini kontrol altına almak için çaba harcar.
- Özellikle hükümet müdahale etmezse, kolayca aşırı sömürülebilir veya varlıklara zarar verebilirler.
Kamu yararı ve kamu yararı arasındaki fark
Ortak bir malın bir örneği, bir doğa rezervi olabilir. Prensip olarak, yerli veya yabancı herhangi bir kişi bundan yararlanabilir, ancak Devletin, yeri korumak için önlemler aldığı bir zaman gelebilir. Bu nedenle, sitenin sahipliğini alın ve günlük maksimum ziyaretçi sayısını sınırlayın.
Bunun yerine, örneğin bir kamu malı, ulusal savunmadır. Bu durumda, sadece tüm vatandaşlar yararlanıcı olmakla kalmaz, rekabet de yoktur. Bir bireyin yabancı bir işgalciye karşı ülkesinin ordusunun korumasından yararlanıyor olması, vatandaşının da bu korumadan yararlanmasını engellemez.
Basit bir ifadeyle, ortak yarar için ayrımcılık yoktur, rekabet vardır, kamu yararı için ise ne ayrımcılık ne de rekabet vardır.
Müştereklerin trajedisi
Her insan kendi çıkarının peşinde koşarsa, ortak iyiyi kullanırsa, o zaman tükenebilir veya yıpranabilir. Bu, müştereklerin trajedisi olarak bilinir.
Örneğin, deniz kaynaklarının durumunu hayal edin. Tüm balıkçılar, kendi çıkarlarını gözeterek, mümkün olduğu kadar çok balık yakalayabilir ve bu da belirli türlerin yok olmasına neden olabilir.
Yukarıdakilerden dolayı, hükümet genellikle ortak malların sömürülmesini düzenleme görevini üstlenir. Sunulan örnekte, maksimum balıkçılık kotaları uygulanabilir. Bu, kaynağın tükenmemesini sağlar.