Leontief paradoksu, sanayileşmiş ülkelerin hala gelişmekte olan ülkelere göre daha fazla emek yoğun emek arzına sahip olduğunu belirtir.
Wassily Leontief (1906-1999), 1953 civarında, o ana kadar geleneksel ekonominin fikirlerini alt üst edecek bir makale yayınladı. Uluslararası ticaretle ilgili farklı teoriler, ekonomileri daha gelişmiş olan ülkelerin emek yoğun değil, sermaye yoğun üretime sahip olduklarını düşünme eğilimindeydi.
Yani, teknoloji ilerledikçe ve onunla birlikte çalışan üretkenliği arttıkça, aynı şeyi üretmek için daha az çalışmaya ihtiyaç duyulur. Ya da başka bir deyişle, daha önce bir birim üreten işçi, ilerlemelerle iki birim üretecekti.
Leontief, üzerinde çalışmaya başladığında gerçekten böyle olup olmadığını görmek istedi. Yani, en gelişmiş ülkelerin daha düşük işgücü kullandığı doğruysa.
Amerika Birleşik Devletleri'nde Leontief Paradoksu
1947'deki istatistiklerle Leontief, durumun gerçekten böyle olup olmadığını ampirik olarak araştırmaya başladı. Çalışmasını bitirdiğinde, Amerika Birleşik Devletleri örneğinde bu teorinin bunu göstermediğini fark etti. Başka bir deyişle, ABD'nin kendi verilerine dayanarak ihracatını sermayeye değil, emek yoğun ürünlere nasıl odakladığını doğruladı.
Ne anlama geliyor? Dünyanın en güçlü ekonomisi olarak yükselen Amerika Birleşik Devletleri, geleneksel ekonominin aksine, gelişmekte olan veya daha az gelişmiş diğer ülkelere göre daha fazla emek harcamıştır.
Bu sonuç şaşırtıcıydı ve Leontief bu soruya mantıklı bir açıklama bulmaya çalıştı. Vardığı sonuç, en gelişmiş ülkelerin daha fazla emek arzına sahip olduğu, aynı zamanda daha eğitimli olduğuydu. Böylece, en gelişmiş ülkeler, vatandaşlarını eğitmek için sermaye yatırdı ve böylece onları daha üretken hale getirdi. Daha üretken olarak, dünyanın geri kalanına karşı rekabet avantajı elde ettiler.
Bu nedenle, Leontief'e göre fark, işin az ya da çok emek ya da sermaye açısından yoğun olması değildi. Temel fark, gelişmiş ülkelerin işgücünün eğitimleri sayesinde çok daha fazlasını ve daha iyisini üretebilecek durumda olmalarıydı.
Leontief'in paradoksunun eleştirileri
Leontief'in çalışmaları acımasız görünse de, eleştirilerin ortaya çıkması uzun sürmedi. Bazı ekonomistler sonucun, faktör yoğunluğunun ne anlama geldiğinin yanlış anlaşılmasından kaynaklandığı gerçeğine değindiler.
Aynı zamanda, Leontief'in paradoksu, değişkenlerin modelde eksik olduğunu iddia eden birçok olumsuzlayıcı buldu. Örneğin, doğal kaynaklar, insan sermayesi, teknolojik gelişmeler veya tarifeler bunlardan birkaçıdır.
Son olarak, Leontief paradoksuna yönelik büyük eleştirilerden bir diğeri, belirli bir zaman diliminde tek bir ülke üzerinde tek bir çalışma yaparak bir ilkenin doğrulanamayacağını veya kanıtlanamayacağını belirtenlerden geldi. Başka bir deyişle, bunu göstermek için daha uzun bir zaman dilimi dikkate alınarak çok daha kapsamlı bir çalışma yapılması gerekecektir.