NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü), ortak bir ortak savunma oluşturmak amacıyla farklı ülkelerden oluşan uluslararası bir askeri örgüttür.
NATO, 4 Nisan 1949'da Washington'da (ABD) Kuzey Atlantik Antlaşması'nın imzalanmasıyla doğdu. Sovyetler Birliği'nin yüksek mevcudiyetinden ve silah kapasitesinden kendini korumak için Amerika Birleşik Devletleri ve SSCB arasındaki Soğuk Savaş bağlamında yaratıldı.
İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, batılı müttefik ülkeler, Rus ülkesinin ne hale geldiğini ve örgütlenme ve yayılma biçimlerinin neler olduğunu gözlemlemeye başladılar. Komünizmin içeride nasıl örgütlendiğini gözlemlemenin yanı sıra, Avrupa ülkelerinde örgütlenme ihtiyacı bu bağlamda ortaya çıkıyor.
NATO'nun kuruluşu
Böylece 1948'de Belçika, Fransa, Lüksemburg, Büyük Britanya ve Hollanda tarafından imzalanan Brüksel Antlaşması ortaya çıktı. Daha sonra, bu ülkeler Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri ile transatlantik bir ittifak oluşturulması için müzakere etmeye başladılar. Bu müzakere ve diğer Avrupa ülkelerinin katılımı sonunda NATO'yu doğurdu.
antlaşma
Teşkilata vücut veren antlaşma, kurucu ülkeler tarafından 4 Nisan 1949'da imzalanmış, ancak aynı yılın 24 Ağustos'una kadar yürürlüğe girmemiştir. Metin on dört maddeden oluşuyor ve önsözünde, eylemlerini tüm bileşenlerinin barış ve güvenliğine dayandırarak Birleşmiş Milletler Şartı tarafından teşvik edilen değerlerin önceliğini kabul ediyorlar.
1. madde, barış, güvenlik ve adaletin tehlikeye atıldığı uluslararası uyuşmazlıkların barışçıl olarak arabuluculuk edileceğinin beyan edildiği bir niyet beyanıdır. Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nde yer almayan durumlarda tehdit veya güç kullanmamanın yanı sıra.
Madde 2, barışçıl uluslararası ilişkileri geliştirmek, istikrarı ve refahı teşvik etmek ve ekonomik işbirliğini teşvik etmek için hedefleri belirler.
Anlaşmanın geri kalan maddeleri, imzalanan topraklarda bir silahlı saldırı olması durumunda yardım sağlama yükümlülüğü ve neyin silahlı saldırı olarak kabul edildiği gibi daha spesifik konuları ortaya koymaktadır. Yeni Devletlerin nasıl katılabileceklerine ve üye olmaktan nasıl vazgeçebileceklerine ek olarak. Ayrıca bir Konsey ve gerekli yardımcı organların varlığı.
NATO üyeleri
NATO üyesi ülkeler aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi düzenlenmiştir.
| ülke | kuruluş tarihi |
|---|---|
| Belçika, Kanada, Danimarka, ABD, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Norveç, Hollanda, Portekiz, Birleşik Krallık | 1949 (Kurucular) |
| Yunanistan, türkiye | 1952 |
| Almanya (federal) | 1955 (1990'da bölgenin geri kalanı bunu yapardı) |
| ispanya | 1982 |
| Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti | 1999 |
| Bulgaristan, Slovakya, Slovenya, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya | 2004 |
| Arnavutluk, Hırvatistan | 2009 |
| Karadağ | 2017 |
| kuzey makedonya | 2020 |
NATO'nun yapısı ve organizasyonu
NATO'da yapısal bir bölünme var, bir yanda siyasi kol, diğer yanda ordu olacak. Siyasi yapıya gelince, NATO'nun Brüksel'de NATO delegasyonlarından oluşan bir karargahı bulunmaktadır. Bu heyetler, üye ülkeleri temsil eden bir grup insandır ve her birinin başında bir “büyükelçi” bulunur.
Karargahın içinde, Kuzey Atlantik Konseyisiyasi karar organı olan ve heyetlere başkanlık eden büyükelçilerden oluşur. Bu organın başkanlığında Genel sekreterNATO'nun azami sorumlu ve siyasi temsilcisidir. Ayrıca, Konsey ile aynı düzeyde, Nükleer Planlar Gruburekabeti nükleer politikaya indirgenmiş durumda.
İkinci düzeyde ise NATO Parlamenter Asamblesiher üye devletin yasama organının üyelerinden ve diğer ortaklardan oluşur. Bu organ, aracılığıyla alt komiteler, Konseyin gündemini belirler. Komiteler genellikle uzmanlar ve ulusal temsilciler tarafından teknik ve politik konularla ilgilenir.
Askeri yapı diğer organlardan oluşur ve en yüksek hiyerarşi Askeri Komiteve Konsey tarafından kabul edilen siyasi yönergelere dayalı olarak askeri stratejiyi hazırlamaktan sorumludur. Aynı zamanda siyasi organlara danışmanlık işlevlerini yerine getirir. Üye ülkelerin Genelkurmay Başkanları, uluslararası askeri personel, Askeri Komite yürütme organı ve askeri komuta yapısından oluşur.
Son olarak, askeri komuta yapısı aşağıdakilerden oluşur: Müttefik Harekat Komutanlığı ve onun için Müttefik Dönüşüm Komutanlığı.
İlgili müdahaleler
En alakalı NATO müdahaleleri arasında şunlar yer almaktadır:
- Libya (2011): Ülkenin baş lideri Kaddafi'nin rejime karşı kendini ifşa eden halka yönelik bir baskı uyguladığı bir bağlamda. BM, ülkenin müdahalesini onaylıyor. Ve NATO, ulusal düzeni yeniden sağlamak ve sürmekte olan iç savaşı sona erdirmek için işgale devam ediyor. Savaş, Kaddafi'nin ölümü ve ulusal güçlerin isyancı grupların ve NATO'nun elinde yenilgisiyle sona erdi.
- Yugoslavya (1999): Ülke, esas olarak nüfusun farklı etnik grupları arasındaki gerilimlerin neden olduğu büyük bir iç savaşa dalmıştı. 1999 yılında NATO, bölgede gerçekleşen tüm askeri eylemleri durdurmak için Kosova bölgesine bir bombardıman gerçekleştirdi. Bu müdahale, BM'den önceden izin alınmadan gerçekleştirildiği için çok önemliydi.
