Modern Para Teorisi (İngilizce kısaltması MMT olarak da bilinir), on dokuzuncu yüzyılda Alman ekonomist Georg Friedrich Knapp tarafından geliştirilen bir ekonomik teoridir.
Modern Para Teorisi veya MMT, Alfred Mitchell-Innes gibi diğer yazarların bazı katkılarına ek olarak, 19. yüzyılda Alman ekonomist Georg Friedrich Knapp tarafından hazırlanan bir ekonomik teoridir. Bu teori, para birimlerinin, Devletin egemenliğine sahip olduğu ve söz konusu para birimini çıkarmanın yanı sıra süresiz olarak tekele sahip olduğu bir güven sistemine (fiat para birimi) dayandığı modern ekonomilerin çalışmasına odaklanır.
Bu şekilde, MMT, Devletin para basma egemenliği göz önüne alındığında, gerekli ödemeleri karşılamak için gerekli olan her şeyi çıkarabileceğini düşünmektedir. Bu nedenle, devletin iflasını bir yanılgı olarak kabul etmek, çünkü ihtiyacı olan kaynakları ödemek için sınırsız bir kapasiteye sahiptir.
MMT, Chartalizm tarafından desteklenen teorilere dayanmaktadır. Ekonomistler Knapp ve Mitchell-Innes'in bu teorinin oluşmasına katkıda bulunmalarının nedeni budur.
Bazı ekonomistler, altın standardının kaldırılmasından bu yana mevcut para sisteminin MMT'ye dayalı bir sistem olduğunu düşünmektedir.
Modern Para Teorisinin İlkeleri
Bir ekonomik teori olarak, Modern Para Teorisi (MMT) ve onun ilkeleri, geçerliliğini göstermeye çalışan tüm çalışmaları yazmaya verirdi. Ancak, mevcut sınırlama göz önüne alındığında, bazı ana fikirlerini sunuyoruz.
En iyi bilinen fikirleri arasında şunlar öne çıkıyor:
- Dikey işlemlere olan inanç: Kamu sektörü ile özel sektör arasındaki her işlem dikey bir işlemdir. MMT için, bir Devletin bütçe açığı, kamu sermayesini özel tasarruflara aktararak zenginlik yaratır.
- Vergiler ve MMT: MMT, bir Devletin başarısız olamayacağını düşünür, bu nedenle ihtiyaç duyduğu tüm parayı basabilir. Savunucularına göre, vergiler Devletin finansmanında önemli bir rol oynamaz, ancak sosyo-ekonomik ajanların sermaye talebinde bulunur.
- Borç ve açık: MMT savunucuları için borç ve açık devletin istihdam yaratması için zararlı değil, araçlardır. Bir devlet asla başarısız olmazsa, kendisini karşılık gelen vergi gelirlerini harcamakla sınırlamak için hiçbir neden yoktur.
- kaydetme: MMT için tasarruf, Devlet tarafından başlatılan dikey işlemlerin ürünüdür. Bu nedenle, MMT'nin takipçileri için Devletin daha büyük bir açığı, özel hesaplarda daha büyük bir tasarruftur.
- Borç finansmanı: MMT'nin takipçileri de aynı şekilde borcun özel alıcılarla ve belirli bir faiz oranıyla finanse edilmesi gerektiğine inanmıyorlar. Egemenlik sahibi olmak ve iflas edememek, bu alıcılarla kendini finanse etmek zorunda değildir.
- Faiz oranları: MMT'ye göre faiz oranları belirli bir hedef üzerine kuruludur. Bu amaca, merkez bankasının ticari bankacılığa müdahalesi ile ulaşılır.
- yabancı sektör: MMT için ekonomi kapalı bir sistemdir, bu nedenle yabancı ve yerli sektör ayrımı yapmaz. Bunun dışında MMT savunucularının gözünde yurt dışıyla yapılan bu işlemler, ihracat söz konusu olduğunda ülke için bir maliyettir; yurtdışına kaynak gönderiyor. İthalat durumunda, bir servet elde edilmesinin yanı sıra; yurt dışından kaynak temin ederek.
MMT savunucuları
Tarih boyunca birçok ekonomist, teorilerini tartışmak için bu teoriye güvendi. Bu nedenle pek çok iktisatçı, onu savunan, aksine sorgulayan ve eleştirenlerden önce olmuştur.
Modern para teorisini savunan önde gelen ekonomistler arasında şunlar yer almaktadır:
- Randall Wray.
- Stephanie Kelton.
- William Siyah.
- Michael Hudson.
- James Kenneth Galbraith (babası John Kenneth Galbraith ile karıştırılmamalıdır).
- Hyman Minsky.
- Rohan Gray.
MMT'ye yönelik eleştiriler
Savunucuları olduğu gibi, modern para teorisinin de uygulamasına inanmayan birçok muhalifi var.
Bu kötüleyiciler arasında Nobel ödüllü Paul Krugman, Robert P. Murphy, Thomas Palley gibi önde gelen ekonomistler ve diğer birçok ekonomist yer alıyor.
Örneğin Krugman'a göre, modern para teorisi, açık ve borcu olası bir sorun olarak değil, Devletin bir aracı olarak ele alarak yanlış bir fikir yürütmektedir.
Murphy ise oldukça incelikli bir analizden bahsettiğimizi düşünüyor. Eh, MMT bunu dikkate almazken, borcun özel tasarrufların bir kısmını aşındırması gibi çok şüpheli yönler bırakıyor.
Palley örneğinde, MMT'yi Keynesyen teorilerden alınan, ancak bu tür politikalarla ilişkili riskleri hafife alan basit bir analiz olarak görüyor.