Kuvvetler ayrılığı olarak da bilinen kuvvetler ayrılığı, devletlerin karar ve kontrol yetkilerinin yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç alanda dağılımına dayanan bir teşkilatlanma şeklidir.
Güçler ayrılığı kavramının demokrasilerin ortaya çıkışıyla bağlantılı tarihsel öncülleri olmasına rağmen, onu 18. yüzyılda özetleyen ve tanımlayan Montesquieu'nun güçler ayrılığı teorisidir.
Genellikle bu bölünme veya ayrılma, farklı uluslarda özgürlüklerin savunulması için bir ölçü veya araç olarak konumlandırılır. Bunun nedeni, aynı özneler altında yetki veya yetki birikiminin, diktatörlükler gibi daha totaliter devlet modelleriyle ilişkilendirilmesidir.
Sanayi Devrimi ve eski rejimin yıkılmasıyla birlikte iktidardaki burjuvazinin baskın rolü ile yeni bir yurttaşlığın gelişmesi gibi tarihsel olgular. Bu nedenle anlamı demokrasi kavramıyla yakından bağlantılıdır.
Güçler ayrılığının temel amacı
Hükümet sorumluluklarının dağıtılması yoluyla, ilgili liderler arasında karşılıklı kontrol mümkün kılınır. Başka bir deyişle, bir sosyo-politik sistem, yönlerinden veya alanlarından birinde başarısız olursa, diğer “bacaklar”, suistimalleriyle yüzleşmek için güce veya yasal desteğe sahip olmalıdır.
Örneğin yargı, hükümetin yolsuzluğu vakalarını tespit etmek ve cezalandırmaktan ya da başka bir deyişle yasama ve yürütme erkinden sorumlu olmalıdır.
Bu şekilde, bir toplumdaki güç dağılımı, vatandaşı savunmanın bir ölçüsü olarak sosyo-politik seçkinlerinde bir karşı ağırlık ilişkisi kurmalıdır. Böylece sistemin bozulmasına neden olabilecek durumların önüne geçebilmek veya böyle bir durumda kontrol altına almak ve cezalandırmak mümkündür.
Kuvvetler ayrılığı yoluyla kurulan mülkler
Kesin bir güç ayrılığı veya güçler bölümü ile işaretlenmiş bir bölgenin organizasyon yapısı aşağıdaki mülklerden kaynaklanır:
- Sistemde bulunan farklı yasaların oluşturulması ve uyarlanmasından sorumlu organlardan oluşan yasama gücü.
- Devlet yönetimi ve çeşitli kamu görevlerinden sorumlu yürütme gücü, idari ve hükümet sistemi.
- Temel amacı vatandaşların yasal olarak korunması ve günlük yaşamlarını yöneten yasalara uyması olan yargı dairelerini ve diğer mahkemeleri içeren yargı gücü.