Lojistik, ürünün tüketiciye kusursuz bir şekilde ulaşması için yapılacak tüm işlemleri kapsayan bir disiplindir. Sonuç olarak, bu kadar çok işlemi kapsayan farklı lojistik türleri vardır.
Ekonomi sözlüğümüzde lojistik kavramını tanımladık. Tabii ki kavram o kadar geniş ki, lojistik türleri için bir makale yazmak ve geliştirmek gerekiyor.
Unutulmamalıdır ki lojistik firma için olmazsa olmaz bir noktadır. Genellikle lojistiğin sadece satılacak ürünleri taşımak olduğuna inanma eğilimindeyiz. Hiçbir şey gerçeklikten daha uzak değildir. Lojistik bundan çok daha fazlasıdır. Çünkü tanıma dikkat edersek, ürünün müşteriye ulaşması için "gerekli olan her şey" olduğunu anlayacağız.
Bu nedenle lojistik, çeşitli yönlere göre sınıflandırılabilir. Bir yandan, gerçekleşen üretim sürecinin aşamasına bağlı olarak lojistik türlerini sınıflandırabiliriz. Öte yandan, yürütülen stratejiye göre lojistik türlerini sınıflandırabiliriz.
Üretim sürecinin aşamasına göre lojistik türleri
Üretim sürecini depolama, dönüştürme ve dağıtım olarak özetleyebiliriz. Bu üç aşamaya ek olarak satış sonrası hizmeti de ekleyeceğiz. Üretim sürecinin aşamasına göre lojistik türleri şunlardır:
Tedarik lojistiği
Firmanın üretim için gerekli malzemeleri uygun zamanda teslim almasını sağlayan lojistik türüdür. Tedarik lojistiğinin ana işlevleri arasında şunlar yer alır:
- Sağlayıcıları seçin
- Teslimat sürelerinin karşılandığından emin olun
- Envanter yönetimi
- Şirketin üretim ihtiyaçlarını analiz etmek
- Satın aldığınız ürünlerin trendlerini inceleyin
- Sarf malzemelerinin kalitesini sağlamak
Tedarik lojistiği, yukarıdakilerle ilgili her şeyle ilgilenir. Üretim sürecinde önemli bir noktadır. Hammaddeyi daha iyi fiyata, daha kaliteli ve öngörülen süre içinde satın almak için tüm taraflar arasında iyi bir iletişim olması çok önemlidir. Bu bölüm iyi çalışmazsa şirket para kaybeder. Arzın daha fazla olması, son teslim tarihinden sonra gelmesi, kötü durumda gelmesi olabilir. Bunların hepsi şirket için kayıplardır.
Depo lojistiği
Depolama lojistiği, iç lojistik olarak bilinen şeyin içindedir. Firmaya gelen tüm sarf malzemelerinin doğru şekilde depolanmasını ve usulüne uygun olarak kayıt altına alınmasını sağlar. Sorumlu olduğu görevler veya işlevler arasında:
- Envanterleri güncelle
- Depolandıkları yerin kaydı
- Ürün tipine göre depolama alanlarını planlayın
- Malzemelerin üretim sürecine dahil edilmesini kolaylaştırmak
- Sarf malzemelerinin her birinin nasıl taşınacağını belirtin
Kısacası, depolama lojistiği, malzemelerin şirkete girmesinden üretim sürecine dahil edilmesine kadar geçen üretim sürecinin aşamasıyla ilgilenir.
Üretim lojistiği
Üretim lojistiği, hammadde veya malzemelerin dönüşümün bir aşamasından diğerine ürünün sonuna kadar geçmesini sağlayan bir lojistiktir. Üretim lojistiği de iç lojistiğin bir parçasıdır.
Malzemeler depodan alındığı andan çıkışa kadar üretim lojistiği departmanı tarafından yönetilir. Ürünleri çeşitli aşamalarda dönüştüren birçok şirket var. Örneğin, bir araba üretmek için birkaç parça inşa etmeniz ve ardından tüm arabaya sahip olana kadar bunları bir araya getirmeniz gerekir.
Üretim lojistiğine atfedilebilecek ana görevler arasında şunlar yer alır:
- Ürünleri dönüştürün
- Ara ürünleri bir sonraki dönüşüm aşamasına taşıyın
- Dönüşümün kalite standartlarını takip etmesini sağlamak
- Dağıtılacak nihai ürünü hazırlayın
Daha birçok işlevi olmasına rağmen, daha önce bahsedilenlerde özetleyebiliriz. Hiç şüphesiz (iyi yapılmadığı takdirde) daha yüksek maliyetlere ve daha az üretim miktarına maruz kalmanın mümkün olacağı temel bir parçadır.
Dağıtım lojistiği
Dağıtım lojistiği, nihai ürünlerin varış noktalarına taşınmasından sorumlu olan lojistiktir. Bu hedef satış noktaları (şirketin kendisine ait), diğer şirketler veya nihai tüketici olabilir.
Bu aşamanın nihai alıcısına bağlı olarak, lojistik farklı özelliklere sahip olacaktır. Ancak genel olarak dağıtım lojistiği şunlardan sorumludur:
- Ambalaj türü ve boyutu
- Taşındığı araçlar
- Dağıtıldığı alanlar
Açıkça, dağıtım lojistiği çok daha fazlasını kapsar. Bu nedenle, yukarıda listelenen görevlerin her biri birçok soruya cevap vermek zorundadır. Örneğin taşıma yapılacak araçlar söz konusu olduğunda bunu motosiklet, araba, kamyon, tekne, uçak ile mi yapacağımızı düşünmek gerekecektir. Ek olarak, seçilen nakliye, sırayla ambalajın tipine ve boyutuna ve yere bağlı olacaktır.
Yani, üç değişken birbiriyle ilişkilidir. Birkaç çeşit ürünümüz varsa (bazıları çok kırılgan, bazıları daha sağlam), iyi durumda gelmeleri için bunları karıştırmamaya dikkat etmeliyiz. Araç ayrıca şartlandırılmalıdır.
Peki ya kırılgan ve kırılgan olmayan ürünleri ayırmak maliyetlerin artmasına neden oluyorsa, değilse, zaman ve para olarak ek maliyet nedir? Ve eğer onları ayırmazsak daha az maliyetimiz olur ama bazı ürünlerin olası kırılmasının maliyeti ne olur?
Dağıtım lojistiği tüm bunlardan sorumludur, tüm bu tür kararları analiz eder ve koordine eder.
Tersine lojistik
Tersine lojistik, yukarıda açıklanan tüm lojistik türlerinin zıt süreci ile ilgilenir. Yani, olası tüm atıkları (tekrar kullanılabilir veya kullanılamaz), kötü durumdaki veya yanlışlıkla gönderilen ürünleri tam olarak yönetmek.
Bu bölüm satış sonrası hizmetin bir parçası olabilir. Ancak tersine lojistik bundan çok daha fazlasıdır. Sadece müşterilerin iade ettiği ürünlerin iadesinden sorumlu değildir. Ayrıca üretim sürecinin diğer aşamalarındaki fazla malzemenin yeniden kullanılmasını, geri dönüştürülmesini veya çöp sahasına götürülmesi gereken ürünlerin uygun şekilde atılmasını sağlar.